Eskişehir’in güneydoğusunda, sakinliği ve tarihi dokusuyla dikkat çeken Han ilçesi, adeta zamanın yavaş aktığı bir Anadolu köşesidir. Küçük yüzölçümüne rağmen köklü bir geçmişe sahip olan ilçe, antik çağlardan Osmanlı dönemine uzanan tarihsel birikimiyle ziyaretçilerine farklı dönemleri aynı anda yaşama fırsatı verir. Doğal yapısını bozmadan günümüze ulaşmış Han, şehirden uzak, doğayla ve tarihle baş başa kalmak isteyenler için eşsiz bir rota niteliğindedir.
İsmini bölgede bulunan tarihi kervansaraylardan alan Han, geleneksel köy yaşamını sürdüren sakinleri ve doğal atmosferiyle misafirlerine sıcak bir karşılama ile karşılar. Tarihî yolların kesişme noktasında bulunan bu ilçe, hem stratejik hem kültürel açıdan geçmişte önemli bir yer tutmuştur. Gelin şimdi Han’da görülmesi gereken özel yerlere birlikte bakalım…
1. Han Yeraltı Şehri
Han Yeraltı Şehri, ilçenin en gizemli ve ilgi çekici yapılarından biridir. Yüzeyin altına katman katman inşa edilmiş odalar, tüneller ve saklama alanlarıyla geçmişte sığınak veya ibadet merkezi olarak kullanıldığı düşünülmektedir. Roma veya Bizans dönemine uzandığı tahmin edilen bu yeraltı şehri, keşfedilmeyi bekleyen pek çok tünel ve bağlantı noktasıyla tarih meraklılarını kendine çeker.
Henüz tam anlamıyla gün yüzüne çıkarılmamış olan yeraltı şehri, arkeolojik açıdan büyük potansiyele sahiptir. Doğayla iç içe sessiz ortamı sayesinde ziyaretçiler hem tarihî bir yolculuğa çıkar hem de doğal bir keşif deneyimi yaşar. Bölgeye gelenler için bu gizemli yapı, Han'ın tarihsel derinliğini anlamanın en etkileyici yollarından biridir.
2. Yazılı Kaya
Han’ın tarihî ve kültürel mirasına katkı sağlayan bir diğer önemli yapı da Yazılı Kayadır. Üzerinde çeşitli yazıt ve figürlerin bulunduğu bu kaya, bölgenin inanç ve sembolizm açısından da zengin bir geçmişe sahip olduğunu ortaya koyar. Kayadaki yazılar, kimilerine göre eski bir dini mesaj, kimilerine göre ise yönetimsel bir bildiridir.
Doğal bir anıt görünümünde olan bu yapı, hem doğa yürüyüşleri sırasında rastlanabilecek bir keşif hem de tarihî bir duraktır. Taş yüzeyindeki işaret ve semboller, meraklı ziyaretçiler için araştırılmaya değer detaylar taşır. Han’a gelip de bu gizemli kayayı görmeden dönmek eksik bir gezi olur.
3. Han Yeraltı Suyu Galerileri
Han’da geçmişin izlerini taşıyan bir başka etkileyici yapı ise yeraltı suyu galerileridir. Volkanik kayaçlara oyularak oluşturulan bu sistemler, antik dönemlerde suyun taşınması ve depolanması amacıyla kullanılmıştır. Roma dönemi mühendisliğinin örneklerinden biri olan bu yapılar, suyun zorlu arazilerde bile ulaşılabilir kılındığını gösterir.
Galerilerin bir kısmı hâlâ gözle görülebilecek durumdadır ve doğa yürüyüşü sırasında keşfedilebilir. Yerin altına doğru inen bu tüneller, bölge halkının geçmişte doğayla nasıl uyumlu yaşadığını gözler önüne serer. Teknik açıdan olduğu kadar estetik olarak da etkileyici olan galeriler, Han’ın tarihî kimliğini zenginleştirir.
4. Han Çarşısı ve Köy Yaşamı
Han’ın merkezinde yer alan küçük ama canlı çarşı alanı, köy yaşamının sıcaklığını ve samimiyetini yansıtır. Yerel halkın el emeği ürünleri, yöresel yiyecekler, reçeller, kurutulmuş otlar ve geleneksel el dokumaları gibi pek çok ürün burada bulunabilir. Han Çarşısı, ilçeye gelenler için yerel kültürle birebir tanışma fırsatı sağlar.
Çarşı çevresindeki kahvehaneler ve dükkânlar, köy yaşantısının kalbidir. Burada oturup bir çay içmek, yerel halkla sohbet etmek, küçük bir Anadolu kasabasının ritmini hissetmek için yeterlidir. Han’ın sade ve duru atmosferi, bu çarşıda daha da belirgin hâle gelir.
5. Han Kervansarayı
Han ilçesine adını veren tarihi Han Kervansarayı, Osmanlı döneminden kalma mimarisiyle dikkat çeker. Kalın taş duvarları, büyük avlusu ve kemerli yapısıyla tipik bir Osmanlı kervansarayı olan bu yapı, geçmişte tüccarların ve yolcuların konaklama noktası olarak kullanılmıştır. Stratejik konumu sayesinde hem askeri hem de ticari anlamda önemli bir yere sahipti.
Bugün kısmen ayakta olan yapı, zamanın izlerini üzerinde taşımaya devam eder. Kervansaray çevresi, tarihî bir atmosferde yürüyüş yapmak ve taş işçiliğini yakından görmek için idealdir. Yapının görkemli geçmişi, Han’ın tarihî kimliğine güçlü bir vurgu yapar.
6. Akhisar Kalesi
Han’a bağlı Akhisar Mahallesi’nde yer alan Akhisar Kalesi, yüksek bir tepenin üzerine kurulmuş, bölgeye hâkim manzarasıyla dikkat çeken tarihî bir yapıdır. Kaleye ait kalıntılar arasında taş temeller, sur izleri ve eski savunma noktaları gözlemlenebilir. Yerleşim geçmişi oldukça eskiye dayanan bu yapı, savunma amaçlı inşa edilmiştir ve bulunduğu yerden çevreyi gözetleme avantajı sağlamıştır.
Bugün doğayla bütünleşmiş durumda olan kale kalıntıları, tarihî dokusuyla olduğu kadar manzarasıyla da ziyaretçilerini etkiler. Kaleye yapılan kısa bir yürüyüş, hem spor hem de kültürel bir deneyim yaşatır. Gün batımında buradan çevreyi izlemek, Han’da geçirilen zamanın en unutulmaz anlarından biri olabilir.
7. Doğal Yürüyüş Rotaları ve Yaylalar
Han ilçesi, doğal yapısını korumuş yaylaları ve yürüyüş rotalarıyla doğa severlerin ilgisini çeker. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında yemyeşil kırlar, yumuşak tepeler ve uçsuz bucaksız meralar yürüyüş ve kamp aktiviteleri için uygundur. Sessizliği ve dinginliğiyle bu doğa rotaları, şehir stresinden uzaklaşmak isteyenlere nefes aldırır.
Yaylalarda küçükbaş hayvancılık devam etmekte, yerel yaşam doğayla iç içe sürdürülmektedir. Bölge halkı genellikle konukseverdir; çobanlarla yapılan kısa sohbetler bile unutulmaz bir deneyim haline gelebilir. Han’da doğayla baş başa birkaç saat geçirmek, sadece beden değil, ruh için de şifa gibidir.
